Wybrand Ganzevoort

Over een nieuw boek van Jonathan Sacks.

Oorlog is normaal. De eerste lentemaand heette Mars in het antieke Rome, – bij ons nog steeds maart – want dan begon het seizoen waarin oorlog werd gevoerd. Oorlog is hard, sneuvelen, plunderen, verwoesten. Vrede is mooi, maar meestal niet meer dan een droom, een utopie. Die kan wel inspireren, maar hoe verwerkelijk je die droom? Door alle vijanden te verslaan, te onderwerpen, te bekeren? Dat is de weg van de grote rijken, Babel en Rome, China en de Islam, Karel de Grote en de koloniale rijken. Maar dan spreken ze wel van vrede op hun voorwaarden: iedereen moet zich onderwerpen en bekeren en dan zal de vrede regeren. Dat werkt niet. Wat werkt wel?

De oude rabbijnen leefden in een wereld waarin de heidense machten de toon aangaven, waarin zij geen macht hadden en geen kans op macht. Zij kenden de visioenen van vrede, maar de eindtijd waarin de Vredevorst zal regeren is nog ver weg. Voor hun (en onze) eigen tijd ontwikkelden zij het concept van de “wegen van vrede”.
“Onze meesters zeiden: Omwille van de vrede ondersteunen wij de armen onder de heidenen zoals we de armen onder Israël ondersteunen. Omwille van de vrede zien we om naar de zieken onder de heidenen, zoals we omzien naar de zieken in Israël. Omwille van de vrede begraven wij de doden, heidenen zowel als Israel.”
Het gaat om daden van compassie, om het lenigen van de nood ook over de grenzen van eigen volk heen. Want God is God van alle mensen, ieder mens is Zijn schepping.

Dat concept is nog steeds actueel.
De problemen van nu zijn duidelijk, en ze zijn ons eigenlijk te groot: klimaat, vluchtelingen, haat, geweld, armoede….
Maar toch, wij zijn verantwoordelijk tegenover God, die veel van ons verwacht: meer dan wij in Hem, gelooft Hij in ons. Onze opdracht is om, als partners van God, te bouwen aan een plek waar mensen in vrede kunnen leven.

Dat is de boodschap van Jonathan Sacks, emeritus opperrabbijn van Groot Brittannië. Zijn boek gaat in november verschijnen in Nederlandse vertaling. Een wijs, moedig en inspirerend boek.
Het betrekt ons bij het gesprek van eeuwen: Joodse gemeenschappen hebben ervaren hoe de leefregels uit de Bijbel heilzaam in de maatschappij kunnen worden uitgewerkt. Dit boek opent onze ogen voor de mogelijkheden in onze eigen tijd; Sacks maakt duidelijk dat iedereen – hoe marginaal zijn positie ook is of lijkt – het verschil kan maken.

“Het Jodendom bewaart een oude maar nog steeds overtuigende droom: helen waar anderen kwetsen, herstellen waar anderen afbreken, het kwaad opvangen door het goede te doen, Dat zijn de kenmerken van een ethiek van verantwoordelijkheid, geboren in het radicale geloof dat God ons oproept om onze vrijheid te nemen en Zijn partners te worden in het Scheppingswerk, om samen met God te bouwen aan de wereld zoals die hoort te zijn”.


Jonathan Sacks, Een gebroken wereld heel maken
(To Heal a fractured World)
ca. 350 pagina's
Uitgeverij Skandalon, prijs € 29,95