{loadmoduleid 92}

 

 

 

Classicale Werkgroep
Kerk en Israël Utrecht

Protestantse Kerk in Nederland


Piet Warners


Een Joodse kennis zei laatst tegen me: Joden kopen geen huis, want ze weten nooit of ze wel kunnen blijven. De geschiedenis wijst wel uit dat die uitspraak (al wordt die niet alom waar gemaakt) geen onzin is. Ik moest aan dat gezegde denken bij het lezen van het laatste boek van Tamarah Benima: Joodser dan dit krijgt u het niet. De titel van het eerste hoofdstuk: Volk – op weg naar huis. Dat begint bij Abram. Op weg. En als je vraagt: Is de staat Israël niet dat huis? Dan luidt het antwoord: “Israël is een tehuis dat zich in de hachelijke positie bevindt een thuis te moeten zijn zonder te weten of het een thuis kan blijven”. (blz 34,35)
Een duidelijk voorbeeld hoe de schrijfster zich met wezenlijke zaken bezig houdt.
Het boek is ontstaan uit een reeks van tien hoorcolleges in de Rode Hoed over Joodse beschaving. Een vorm van levenskunst door alle hoogten en vooral ook door grote diepten heen. Het boek gaat over hoe het joodse leven wordt geleefd, of kan worden geleefd (blz 7). Jodendom is veel meer dan godsdienst alleen.
Tamarah Benima is (liberaal) rabbijn sinds 2008, daarvoor journaliste en zeven jaar hoofdredacteur van het Nieuw Israëlitisch Weekblad. Ze weet waar ze het over heeft. Naast de Joodse bekende inspiratiebronnen (Oude Testament, of beter TeNaCH, Talmoed, Midrasj enz.) wordt ze ook geïnspireerd door het Soefisme en andere Oosterse stromingen. Ze maakt daar geen geheim van. Vooral in het laatste (het tiende) hoofdstuk kun je daar de sporen van terugvinden; God - een soort nul; laat u door deze titel niet afschrikken, hij blijkt behoorlijk veel zin te hebben. Benima wil de lezer aan het denken zetten en houden. Dat lukt haar wat mij betreft heel goed.
De manier waarop ze duidelijk maakt hoe de halacha – het juridische systeem van hoe te leven – tot stand is gekomen en gehanteerd wordt, is humoristisch. “Om een idee te geven van dat onderzoek naar wat de Grote Opdrachtgever wil, heb ik voor de gelegenheid een voorschrift verzonnen: 'Bak een chocoladetaart die door iedereen kan worden gegeten.'” Als je die opdracht wilt uitvoeren komt de ene vraag na de andere: wat is een chocoladetaart,? Wat zijn de bestanddelen? Hoe hoog moet hij zijn? Dat begint op bladzij 38 en gaat door tot op bladzij 43, waar het eindigt met de titel van het boek. Voor mij heeft ze het iets te lang doorgevoerd, maar dat doet er niet toe.
Veel zaken passeren de revue. De 'geweldsteksten' (blz 71vv), ze gaat er diep op in en toch staat ze er ontspannen en relativerend tegenover. De liberale vorm van Joods geloof is bepaald geen geloof in de Schrift van 'kaft tot kaft.' Ik heb trouwens ook bij orthodoxe Joden gemerkt dat dat nogal genuanceerd kan liggen. Joods Humanisme, de Sjabbat, de spijswetten, seks, al dat soort zaken passeert de revue. Veel indruk op mij maakten de hoofdstukken 8: Vrijheid – een herstelmechanisme en 9: Sociale modellen – een verankerd bestaan. Ze maken me eerlijk gezegd wat jaloers (terwijl het volgens Paulus andersom zou moeten zijn, maar de kerk heeft daar de geschiedenis door helaas weinig reden toe gegeven.) Ik ga er niet uit citeren of proberen het samen te vatten. Ik kan alleen maar aanraden om het zelf te lezen en te overdenken.
Benima schrijft duidelijk, maar toch soms moeilijk te volgen (zelf houdt ze ook wel van paradoxen zo te merken), prikkelend, soms zo dat je de wenkbrauwen fronst, ja dat je je zelfs kan ergeren (dat betekent dat je geraakt wordt) en dat juist maakt het boek zo leesbaar en spannend; het laat je niet los. Zo verging het althans mij.

Tamarah Benima: Joodser dan dit krijgt u het niet. De Levenskunst van de Joodse Beschaving
ISBN 9789035143463
Uitgeverij Prometheus | Bert Bakker
Amsterdam 2015
Prijs € 19,95