De geschiedenis van Kerk en Israël
Een kleine canon
1942
Op 22 april komt het tot oprichting van een hervormde Raad voor Kerk en Israël als kerkelijke voortzetting van het werk van de twee bestaande verenigingen voor Jodenzending die door de Duitse bezetter tot verboden instellingen waren verklaard.
1944
Op 16 februari wordt op initatief van de Raad voor Kerk en Israël de oprichtingsvergadering belegd van het Interkerkelijk Contact Israël (ICI), waarbij tien kerken om deelname was verzocht, met het doel het uitwisselen van informatie over ‘vraagstukken het Jodendom betreffende’.
1949
Op 19 mei aanvaardt de hervormde synode de Proeve van hernieuwd reformatorisch belijden Fundamenten en Perspectieven van belijden, waarin voor het eerst Israël een plaats krijgt in een belijdend geschrift van de kerk.
1949
Eveneens op 19 mei besluit de synode tot het instellen van een jaarlijkse Israël-zondag, ‘bij voorkeur de zondag voor Grote Verzoendag’, te bestemmen voor opwekking van liefde voor Israël. Op die zondag ‘kome in de prediking uit, wat de plaats en de toekomst van het Joodse volk is in de heilsgang van het Koninkrijk Gods. De dienst drage in hoge mate het karakter van een gebedsure.’ Aan de voorgangers worden preekschetsen toegezonden, vanaf 1985 als gezamenlijke hervormd/gereformeerde uitgave en vanaf 1988 als hervormd/gereformeerde/lutherse uitgave.
1950
In december aanvaardt de hervormde synode een nieuwe Kerkorde, waarin onder het opschrift ‘Van het apostolaat der Kerk’ – vóórdat uitwendige en inwendige zending ter sprake komen – als eerste het gesprek met Israël wordt genoemd. Deze roeping tot de ontmoeting met Israël wordt als een voluit kerkelijke beschreven, vallend onder verantwoordelijkheid van de kerkenraden.’
1959
In juni aanvaardt de synode de studie Israël en de Kerk, opgesteld door de Raad voor Kerk en Israël, als een kerkelijk rapport waarin de vragen van het gesprek met Israël, de stichting van de staat Israël, het antisemitisme en de plaats van de Joodse volgelingen van Jezus in de kerk ter sprake komen.
1967
De synode besluit een predikant te laten wonen en werken in Jeruzalem als theologisch adviseur om ter plekke de ontmoeting met Israël te zoeken.
1970
Op 16 juni aanvaardt de synode de Handreiking Israël – volk, land en staat, waarin de vraag centraal staat ‘of ook de staat Israël voor christenen een bijzondere geloofsdimensie heeft’.
1981
De Nederlandse Raad van Kerken komt met een Verklaring betreffende het hardnekkige anti-semitisme.
1981
In Amsterdam wordt opgericht de stichting Overlegorgaan van Joden en Christenen in Nederland (OJEC), waarin Joden en christenen gelijkelijk vertegenwoordigd zijn.
1991
Op 14 maart wijzigt de hervormde synode de Israël-passages in de Kerkorde, terwijl op 25 november van dat jaar dat eveneens gebeurt in de gereformeerde synode. Het uitgangspunt ‘van zending tot gesprek’ wordt aangescherpt.
2004
De Kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland opent met het belijden dat de kerk zich uitstrekt naar het Koninkrijk van God ‘delend in de aan Israël geschonken verwachting’.
Dr Henk Vreekamp