Een Joodse of een Israëlische staat?
Veel West-Europeanen lijkt een seculier, Israëlisch-Joods Israël een heel redelijke oplossing voor het Palestijns-Israëlisch conflict. Een Israëlische film die ik eens zag bracht mij tot nadenken.
Het was de verfilming van een vliegtuigkaping in Entebbe (Oeganda, 1976). De inzittenden werden allen opgesloten. Daarna werden heel nadrukkelijk, één voor één, de Joden eruit gehaald. Eén voor één verlieten ze het lokaal. Het bijna zwijgende gebeuren had iets beklemmends. De camera richtte zich op de verbijsterde, onverschillige of angstige gezichten van de passagiers. Maar niemand stond op en riep: “Ho! Dit kan niet!” Ze verdwenen, geruisloos. Op dat moment voelde ik aan den lijve de beklemming van mijn Joodse mede-filmbezoekers. Het was een duizendjarige traumatische ervaring: “We gaan eraan en niemand komt te hulp!” De omgeving zwijgt en reageert niet.
En nu komt het: hierna zag je Israëlische soldaten in een legervliegtuig op weg naar Entebbe. Het zware geronk van het legervliegtuig wekte vertrouwen in de daadkracht van de Joodse staat. Er was hulp! Een boodschap die ik nooit meer vergeet: alleen een eigen staat garandeert onze veiligheid.
Een andere ervaring: tijdens een Israëlische studentenreis door Egypte maakten we een bustocht door Kairo met een Koptische gids, een Egyptische christen. Al gauw kwam een student met de vraag: “Is hier geen politie? Ik zie niemand.” ”Jawel,” zei de gids, “op elke straathoek staan ze. Maar in burger, een buitenlander ziet ze niet.” De student knikte begrijpend. Z'n minderheidsinstinct zei: met een sterk politie-apparaat heeft een minderheid meestal minder te vrezen. De Kopt bedoelde: zolang deze situatie voortduurt zijn we tamelijk veilig. Ze begrepen elkaar zonder woorden.
“Veiligheid”, een cruciaal begrip! Vermoedelijk kunnen wij West-Europese christenen er ons nauwelijks een voorstelling van maken wat dat voor een minderheid (of een vluchteling) betekent.
In het Midden-Oosten is de situatie nog lang niet uitgekristalliseerd. Joden, Assyriërs, Armeniërs, oriëntaalse christenen in het algemeen, Koerden, Droezen en andere minderheden, ze zijn nog steeds niet veilig. Hun situatie kan in één klap veranderen.
Joden hebben nu een eigen Joodse staat, open voor elke Jood, die in zijn gastland niet veilig meer is. Die Joodse staat haalt bedreigde Joden uit Entebbe, bombardeert tijdig een atoomreactor in Irak (1981). Mag je dat te allen tijde vragen van een half-Arabische, democratische Israëlische staat? Nee, laat het voorlopig maar zo blijven.
Machteld de Goederen
gepubliceerd 2007