De talliet
Het boek Numeri 15:37-40 (vert. J. Dasberg) zegt:
“De Eeuwige zei tegen Mosje: “Spreek tot de kinderen van Jisrael en zeg hun, dat zij Tsietsiet, franjeachtige draden, maken aan de hoeken van hun kleren, hetgeen ook voor hun verdere geslachten geldt en bij de franje-achtige draden aan de hoek moeten ze een draad van hemelsblauwe wol aanbrengen. Dit zal voor jullie het voorschrift van de Tsietsiet zijn en wanneer jullie die zien, zullen jullie denken aan de geboden van de Eeuwige en ze ook volbrengen, waardoor jullie niet naar andere wegen omkijken geleid door jullie hart en ogen, die, door hen te volgen, jullie afvallig zouden maken. Zodat jullie je al Mijn geboden weer zullen herinneren en die zullen volbrengen en jullie gewijd zullen blijven aan jullie God."
In de synagoge dragen de mannen, meestal bij het ochtendgebed, een talliet. Talliet betekent eigenlijk 'kleed', maar tegenwoordig is het een ritueel kledingstuk, verbonden met het gebed. Oorspronkelijk droeg men lange klederen met vier hoeken, waaraan men de gedenkkwasten (tsietsiet) moest maken om daardoor aan de relatie met God en Zijn geboden te worden herinnerd. Maar de tijd verstreek en de mode veranderde. Om toch aan dit gebod te kunnen gehoorzamen, hebben de wijzen het dragen van een groot, vierhoekig kleed ingesteld, het talliet gadol (groot gebedskleed). Het wordt gewoonlijk over de schouders geslagen, maar soms wordt bij het gebed ook het hoofd ermee bedekt.
De talliet katan (klein gebedskleed) is een vierhoekig onderkleed onder de bovenkleding. Vaak zie je religieuze mannen dit kleed over hun overhemd en onder hun traditionele lange jas dragen. Soms laat men alleen de gedenkkwasten er onder uitkomen, om het gebod te vervullen: ‘en wanneer jullie die zien, zullen jullie denken aan alle geboden…’
Op elk van de hoeken van de talliet is een streng van acht draden bevestigd, waarbij de achtste draad om de zeven andere gedraaid en geknoopt wordt. Het totale aantal omwikkelingen en knopen bedraagt 39, in het Hebreeuws de getalswaarde van “God is EEN”. Soms is de talliet rijk versierd met zilver. De zwarte of blauwe strepen vertegenwoordigen de hemel, omdat de Schrift zegt: “Heft uw ogen naar omhoog en ziet: Wie heeft dit alles geschapen?"
Ook in de Israëlische vlag herken je de horizontale lijnen van de talliet, boven en onder het Magen David (schild van David of Davidster). Dit ontwerp werd aangenomen tijdens het eerste zionistische congres te Basel in 1897 (op voorstel van dr. Wolfson). Sinds 1948 wappert deze vlag boven de staat Israel.
J.E. Schippers–van Toor
gepubliceerd 1992