De vijftig dagen tussen Pesach en Sjavoeot
Het Joodse Paasfeest, Pesach, is niet alleen het feest van de bevrijding uit Egypte, het is ook een oogstfeest: de gerst staat rijp op het land. Vroeger werden op de tweede dag van het Pesachfeest de eerste gersteschoven als beweegoffer naar Jeruzalem, naar de Tempel gebracht.
Ook nu nog telt men vanaf die dag: “tot de dag na de zevende week zullen jullie tellen, vijftig dagen. Dan zullen jullie de Eeuwige een nieuw meeloffer brengen.” (Leviticus 23:15-16) Na de eerste schoof (= omer) vijftig dagen tellen tot een nieuw oogstfeest: Sjavoeot, Wekenfeest, wanneer het eerste brood, gebakken van de nieuwe tarwe, naar de Tempel werd gebracht.
In Handelingen 2 staat: “toen de Pinksterdag aanbrak...”, via het Grieks de vertaling van ”de vijftigste dag” van de Omer-telling, dus: Sjavoeot, het Wekenfeest.
Behalve de Omer-telling verbindt ook de religieuze betekenis Pesach en Sjavoeot. Pesach is het feest van de bevrijding uit Egypte. Nog steeds klinkt bij de sedermaaltijd waarmee Pesach begint: “Wij waren slaven in Egypte.” Niemand hoeft zich te schamen voor zijn afkomst: wij waren slaven. Het bloed van het geslachte bokje aan de deurpost, belediging van een heilig dier, was een publiekelijk verzet tegen de heersende macht, een demonstratief wisselen van opdrachtgever. Wie geen moed had zich zo te verzetten tegen slavernij, werd niet bevrijd. Hem ging de doodsengel niet voorbij (pesach = voorbijgaan). Maar voor wie tegen alle rede in vertrouwen had dat er ‘iets’ kòn gebeuren, voor wie bereid was ‘erin te springen’ terwijl de toekomst onbekend was, voor hem of haar kon de verlossing komen.
Het slavenvolk heeft in Egypte zwaar geleden. Het trekt de woestijn in. In dat ‘niemandsland’ is gelegenheid om op verhaal te komen. Het lijden heeft ze kwetsbaar gemaakt, of vol wraakgevoelens. In de woestijn wordt dat verwerkt.
Zo komen ze bij Sinaï, als één volk. Gekomen uit die traumatiserende realiteit van Egypte ontvangen ze de Tien Woorden. Die geven andere waarden, een ander oriëntatiepunt. Het lijden komt erdoor in een ander perspektief te staan: jij weet van het slavenbestaan, heb dan meegevoel met het lijden van je medemens. Neem zelf je leven ter hand, met waarden die je geen slachtoffer laten zijn. Bevrijding uit het slavenhuis (Pesach) is ook bevrijding tot dienst aan de Eeuwige (Sjavoeot). Vrijheid zonder leefregels is niet leefbaar.
Vieren wij ook zo de gave van de Heilige Geest in verband met de Opstanding?
Martha Alderliesten
gepubliceerd 2001