Dat wij zijn als kaarsen brandend op sjabbat
Meekijken om de hoek, over de schouder heen, zo zou ik het nieuwe proces van omgang van christenen met Joden willen noemen. In die benadering zit iets van voorzichtigheid en schroom, maar ook van nieuwsgierigheid. Die nieuwsgierigheid is ingegeven door de hernieuwde ontdekking dat christenen volgelingen zijn van een Jood, maar ook door de indrukwekkende geloofskracht die Joden de vele barre anti-Joodse eeuwen deed doorstaan. Wat hield hen op de been?
De schroom is geboden, omdat er zoveel gebeurd is tussen ons, ook in het nog zo recente verleden. We zullen eerst moeten leren luisteren en gevoel krijgen voor de gevoeligheden in Joodse kring.
Meekijken om de hoek op vrijdagavond in het Joodse huis is heel boeiend. De wereld van de week is voorbij, de wereld van de sjabbat, de zevende dag, de dag van rusten is aangebroken. Om die overgang te markeren worden twee kaarsen aangestoken door de vrouw des huizes. Twee kaarsen zoals op de tafel twee broden liggen, want de Tora geeft de opdracht om de sjabbat te vieren in twee vormen: bewaren / onderhouden (sjamor - Deuteronomium 5), en gedenken (zakor - Exodus 20).
Bewaren gaat terug op het verhaal van de Schepping. Gedenken wijst terug op de Uittocht, de bevrijding, ‘wij zijn geen slaven meer’. Twee lichten: in Genesis horen we hoe God het natuurlijke licht schept, in Exodus horen we van de bevrijding, het vrijheidslicht wordt ontstoken door de sterke hand van de HEER. Schepping en Openbaring leiden naar de Verlossing.
Zo branden de kaarsen en woelen de gedachten. Samen komen om te eten legt de noodzakelijke basis voor het verdere bestaan in deze wereld, die steeds maar weer wil groeien. Aan de andere kant herinnert de kaars eraan: om licht te verspreiden moet je ook op kunnen geven. Groeien door minder worden. Alleen als we dat samen kunnen brengen wordt onze verlossing werkelijkheid.
Henk J Huyser
gepubliceerd 1992
(herzien 2006)