De Canadese liedjesschrijver en -zanger Leonard Cohen (overleden op 7 november 2016, 82 jaar oud) was kleinzoon van een rabbijn en heeft nooit zijn Jood-zijn verloochend. Hij heeft zich verdiept in het Boeddhisme en de figuur van Jezus. Maar zijn Joodse wortels bleven belangrijk voor hem.
Zijn laatste CD (eind oktober verschenen) heeft als titelsong: 'You want it darker' (U wilt het donkerder). Zoals veel teksten van hem niet gemakkelijk te begrijpen. Dit lied is een gebed. Een gesprek met de Eeuwige die ook met de duisternis te maken heeft (Jesaja 45:7). Bedoelt Cohen met dat donkerder de duisternis van de naderende dood? Het uitgaan van de levensvlam? Het begin lijkt te zeggen: 'Als U (Eeuwige) de handelaar (in religie?) bent, dan doe ik niet mee. Als U de genezer bent (heb ik U nodig), ik ben gebroken en verlamd. Als aan U de glorie is, dan rest mij de schande. U wilt het donkerder, wij doven de vlam'. Dan volgen de woorden: 'Grootgemaakt en geheiligd zij Uw heilige Naam'. De eerste regel van het Kaddisj! Een Joods gebed dat dagelijks gebeden wordt. Het dient ook als gebed voor een overledene. Opperrabbijn van Israël Lau schrijft ('Practical Judaism' blz 54,56): 'Onze wijzen leggen grote nadruk op het zeggen van het Kaddisj waarin de gelovige zijn geloofsvisie uitdrukt door Gods Naam te verheerlijken en het geloof in Hem wereldwijd openbaar te maken… Bij zijn overlijden laat een Jood een leegte achter in de rijen van hen, die God met deze woorden loven en zijn woord in acht nemen. Als een zoon of andere verwant van de overledene het Kaddisj reciteert voor diens ziel, geeft hij daarmee aan dat de rol. die de overledene speelde bij de verbreiding van Gods wil, overgenomen wordt door hen die nog in leven zijn. In het Kaddisj is geen enkele toespeling op de overledene, maar het is een bekrachtiging door de levende van het 'Grootgemaakt en geheiligd zij Uw heilige Naam'.'
In deze traditie stond Cohen. Het refrein van het lied: 'Hinneni, hinneni, I'm ready, my Lord' Hinneni: hier ben ik - ik ben er klaar voor, mijn Heer. Een bijzonder slot, een bijzonder getuigenis. Zegt deze Cohen (= priester): het geloof in deze Ene - zet het voort, hoe donker het ook wordt? Het wordt Pasen - uittocht uit het land van de duisternis, het land van de dood.

Piet Warners

gepubliceerd 2017