We zaten op de Olijfberg. Sommigen zaten in het gras, anderen op een van de muurtjes van brokken okerkleurige Jeruzalemsteen. Voor ons, aan de overkant van het dal, lag de Oude Stad in de zinderende hitte; de Rotskoepel op het Tempelplein schitterde in de zon.

Op onze warme studiereis was deze locatie gekozen voor een lezing door Daniel Rossing over de toekomst van de stad Jeruzalem in de Joodse, christelijke en moslim-traditie.

Het is een merkwaardige plek. In het land met het diepste punt op aarde, staat ook de berg die voor velen de plek is waar je niet dichter bij de hemel kunt komen: de Tempelberg.

De Olijfberg is de grens tussen woestijn en beschaving, tussen verleden en toekomst, tussen oost en west in spirituele betekenis.

Jeruzalem is ooit door de Eeuwige uitgekozen 'als voetenbank voor Zijn voeten'. Een plek tussen hemel en aarde. Jeruzalem ligt 'in between', er tussenin.

Die twee horen bij elkaar, zoals binnen- en buitenkant, inhoud en vorm. Rossing raapte een olijftakje op en wees op het blad. “Zoals dit blad: de bovenkant is groen, de onderkant grijs.”

Moslims geloven dat God op de jongste dag een oordeel zal vellen over je daden. Er zal dan een brug zijn tussen de Olijfberg en het Tempelplein – een brug zo smal als een scheermes. Ieder moet daar over heen, om te beoordelen of je goed geleefd hebt.

Ik zag het in gedachten voor me; zo'n eind over zo'n smalle brug zou ik nooit redden, nog geen meter.

Je zou als een koorddanser balans moeten houden. Een koorddanser valt als hij het eind van het koord, het doel, uit het oog verliest. In het leven kan je ook vallen. Het is zaak dat je dan opstaat en weer verder gaat, in het vertrouwen dat het doel binnen je mogelijkheden ligt.

Jaren later kreeg ik een klein boekje met gedachten en gezegden van Rabbi Nachman van Bratslav (1772-1810). Het heet Grenzeloos vertrouwen (Servire, ISBN 90.215.8687.8).

Daarin gaat het ook over een brug. Niet een brug als lakmoesproef of je wel goed geleefd hebt. Rabbi Nachman gaat ervan uit dat je probeert goed te leven, zoals de Eeuwige dat van je vraagt; dat je voortdurend afweegt wat in deze situatie goed en kwaad is.

Rabbi Nachman zei:

“Weet goed!

Een mens loopt in het leven

over een heel smalle brug.

Het allerbelangrijkste is

niet bang te zijn.”

Martha Alderliesten

gepubliceerd 2016