Het Bijbelboek Ruth leest bijna als een sprookje. Maar het is ook de basis voor praktisch Jodendom. Regels voor de overgang naar het Jodendom vinden hier hun oorsprong. En een deel van het Joodse familierecht is op dit boek gebaseerd.

Ruth geldt in de Joodse traditie als de eerste vrouwelijke proseliet. Zij kwam ervoor uit dat ze de goden van Moab niet meer vertrouwde, maar dat ze de God van Israël wilde volgen. 'Uw volk is mijn volk en uw God is mijn God.'
Nu nog wordt gezegd van mensen die naar het Jodendom over willen gaan, dat ze willen 'uitkomen'. Net als Naomi's schoondochters worden zij drie keer weggestuurd. Je moet vastbesloten zijn en er veel voor over hebben!
De serieuze kandidaat gaat naar Joodse les en leert over de liturgie, de gebruiken, de spijswetten. En ook Hebreeuws: hij of zij moet immers goed mee kunnen lezen tijdens de dienst. Na 3 jaar les (voor de orthodoxe synagoge ten minste vijf jaar) en een aantal gesprekken verschijnt de kandidaat voor het Beth Dien, een rabbinale rechtbank met minstens drie rabbijnen. Zij onderzoeken of de kandidaat toe kan treden tot het Jodendom. Als dat zo is, wordt hij/zij opgenomen in het Joodse volk en krijgt een Joodse naam. Mannen worden besneden. Als laatste volgt het mikwe (religieus ritueel bad). In de sjoel wordt hij/zij dan voorgesteld en opgeroepen voor de Tora-lezing.
Uitkomen betekent niet alleen iets religieus (voor het Joodse geloof kiezen), maar ook als volwaardig lid opgenomen worden in het Joodse volk.

Naomi en Ruth zijn als weduwen kwetsbaar, zonder zoon die voor hen kan zorgen. Het familiebezit, de grond, dreigt voor de familie verloren te gaan. Het naaste familielid, de 'losser', moet de grond 'loskopen'.
Bovendien is Ruth, als kinderloze weduwe, niet vrij een nieuwe echtgenoot te kiezen. Volgens Israëlitisch recht zou de broer van haar man haar moeten trouwen en bij haar een kind verwekken dat als zoon van de gestorven broer geldt – en die dus het bezit van de overledene zal erven.
In Ruth's geval is er geen zwager meer. Het naaste familielid komt dan in aanmerking het land te kopen, maar hij wil geen 'zwagerhuwelijk' met Ruth. Boaz wil dat wel. Hij houdt zich aan de wetten van Israël.


Martha Alderliesten


gepubliceerd 2014