Tijdens de islamitische vastenmaand Ramadan werden twee Joodse mannen in Amsterdam bij een school uitgescholden door een paar Marokkaanse jongens. Eén van de twee mannen zei in het Berbers: “Waar ben je mee bezig? Dit past toch niet bij de Ramadan?” Zo’n reactie hadden de jongens niet verwacht. De twee mannen vroegen aan de schoolleiding een discussie met de leerlingen te mogen organiseren. Die discussie kwam er: met leerlingen, leerkrachten en een aantal ouders.
Eén van die twee mannen was Sammi Kaspi, een Joodse Marokkaan. Met die dubbele achtergrond vervult Kaspi een geweldige brugfunktie. Een paar jaar geleden besloot hij met een paar Marokkaanse vrienden (waaronder moslims) iets te ondernemen tegen de gespannen verhoudingen tussen Marokkaanse jongeren en de Joden in Amsterdam. Ze richtten samen de Stichting Maimon op, genoemd naar de beroemde Joodse arts en Tora-geleerde Mozes ben Maimon (ook bekend als Maimonides) die met zijn familie in 1160 uit Spanje naar Marokko trok.
In Marokko woonden al Joden vóór de Romeinse tijd. Tijdens de vervolgingen en de Spaanse inquisitie vluchtten veel Joden uit Spanje naar Marokko. In de Tweede Wereldoorlog verhinderde koning Mohammed V de deportatie van Marokkaanse Joden.
De Joden zijn volledig geïntegreerd in de Marokkaanse maatschappij. Joden en moslims hebben respect voor elkaars geloof. De Amsterdamse wethouder Ahmed Aboutaleb, zelf Marokkaans moslim, heeft tijdens de viering van het Joods-Marokkaans Mimoena-feest gezegd: “Discriminatie is voor mij een begrip dat ik pas in Nederland heb leren kennen.”
Het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël) heeft een toenemend aantal antisemitische incidenten geconstateerd, deels door Marokkaanse jongeren veroorzaakt. Dat zegt het CIDI niet om de Marokkaanse gemeenschap in een kwaad daglicht te stellen, maar als je antisemitisme wilt bestrijden moet je weten waar de bronnen zitten.
Sami Kaspi vindt het jammer dat de Marokkaanse ouders in Nederland niet de traditite in ere hebben gehouden. Hun kinderen kennen de Marokkaanse geschiedenis niet en weten niet meer hoe in Marokko Joden en islamieten in vrede en harmonie samengeleefd hebben.
Stichting Maimon probeert een brug te slaan tussen Marokkanen en Joden in Amsterdam, door voorlichting te geven aan beide groepen.
Deze stichting organiseert lezingen op scholen, ontwikkelt lesmateriaal en schenkt aandacht aan Joods-Marokkaanse festiviteiten. Zo leren Marokkaanse jongeren begrijpen dat van oudsher Marokkanen en Joden dicht bij elkaar staan. Maar ook aan Joden wordt duidelijk gemaakt hoe de Marokkaanse cultuur altijd geweest is, o.a. door het organiseren van reizen naar Marokko.


Martha Alderliesten


gepubliceerd 2005